افراد در تماس جنسی مشکوک، آنهایی که روابط جنسی کنترل نشده یا شرکای جنسی متعدد دارند، در معرض اغلب بیماریهای منتقل شونده از راه جنسی قرار می‌گیرند که HPV یا زگیل تناسلی یکی از این بیماریها است که در افراد مبتلا به ایدز بسیار مشاهده می‌شود.

غالبا کسانی که دارای سیستم ایمنی سالم یا CD4 بالایی هستند قادر به مقابله با عفونت ویروس HPV به تنهایی هستند و بدون هیچ گونه مشکل قابل توجهی در سلامتی به سر می‌برند. هنگامی که بدن قادر به مقابله با HPV نیست علائم می‌تواند بصورت زگیل تناسلی ظاهر شود. زگیلها همچنین در سایر نقاط بدن مثل دستها، صورت، داخل ران و پا می‌توانند ایجاد شوند. سویه‌های پر خطر HPV در درجه اول خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهد اما می‌تواند خطر ابتلا به سایر سرطانها از جمله: ولو، واژن، آلت تناسلی مرد، مقعد، گلو و ... را افزایش دهد. ویروس HPV می‌تواند سالها در بدن ماندگار شده و در صورت افت سیستم ایمنی خود را بصورت ضایعات نشان دهد. به همین دلیل انجام معاینه‌های منظم و چکاپ مهم است و زنان باید بطور منظم با انجام آزمایش پاپ اسمیر از نظر سرطان دهانه رحم غربالگری شوند. عفونت HPV تناسلی می‌تواند با داشتن رابطه جنسی بدون محافظت از واژن، مقعد، دهان یا حتی تماس پوست سالم با پوست آلوده ایجاد شود.

در برخی افراد، زگیلهای تناسلی، نخستین نشانه عفونت HPV می‌باشد. اما برخی دیگر ممکن است با تشخیص سرطان دهانه رحم، HPV آنها تشخیص داده شود. نخستین راه تشخیص HPV، دیدن مستقیم ضایعات می‌باشد. اما اگر فردی رفتار پرخطر داشته باشد و مشکوک به HPV باشد و فاقد ضایعات، با انجام آزمایش پاپ اسمیر با لکوئید بیس می‌توان به تشخیص قطعی دست پیدا کرد.

متاسفانه درمان برای HPV وجود ندارد و فقط با رویت ضایعات می‌توان آنها را با استفاده از لیزر،کرایود از بین برد. محافظت کاندوم از این بیماری کامل نیست اما کاندوم می‌تواند از ابتلا به سایر بیماریها منتقل شونده از طریق تماس جنسی جلوگیری کند.

ویروس HPV بیش از 1000 تایپ دارد که بیش از 30 نوع آن عامل ایجاد HPV تناسلی هستند که از این تعداد، بعضی کم خطر و بعضی پرخطر می‌باشند. HPV درمان ندارد اما با واکسیناسیون می‌توان پیشگیری کرد. همه افراد بین 9 تا 45 سال می‌توانند واکسن را دریافت کنند اما بهترین سن برای تزریق، 9 تا 26 سال و قبل از شروع تماس جنسی می‌باشد. واکسن برای پیشگیری است و درمان محسوب نمی‌شود. این واکسن در 3 دوز و طی 6 ماه بصورت عضلانی تزریق می‌شود. تزریق دوم، دو ماه پس از دوز اول و تزریق سوم، شش ماه پس از تزریق دوز نخست انجام می‌شود. پس از گذشت 3 ماه از نخستین دوز واکسن، اثر واکسن ایجاد می‌شود که برای سن قبل از 15-14 سالگی، 2 دوز کافی است که در این صورت دوز دوم 6 تا 12 ماه پس از دوز نخست تزریق می‌شود. واکسن گارداسیل موجود در ایران اکثرا 4 ظرفیتی بوده و 4 تایپ خطرناک 16، 18، 6، 11 را پوششی در حدود 99-90 % می‌دهد. مدت مصونیت ناشی از واکسن نامشخص بوده ولی در مطالعاتی تا حداقل 14 سال هم ذکر شده است.